Aşık İhsani ve Dostları

İHSANİ VE DOSTLARI

KÖŞE YAZILARI

Linkler

Site Haritası

Takvim

Ozan İlim - Komünist Ozan

OZAN İLİM (Alemdar Tekoğlu)

1925 Tarihinde Ardahan –Posof’un Binbaşıeminbey Cilvana Köyünde doğdu. Babasının adı Muzaffer Annesinin adı Pembe’dir. Esas itibariyle Köyünde çiftçilik yaparak hayatını sürdürmüştür. Asıl adı Alemdar Tekoğlu, İlim’i mahlas olarak kullandı. Yazdığı şiirlerin içeriğine uygun bir mahlas, mahlasına uygun içerikte şiirler yazdı. Çünkü mahlasında da olduğu gibi o ilime ve bilime inanıyordu, onun yolu bilimdi.

Ozanımız İlim Tekoğlu, Köyünde çiftçilik yaptı. Yaşantısını sürdürmeye oda yetmedi, köyünden ayrılıp gurbet ellerde çalıştı, köyünden uzakta sılasına hasret. Hasretlik zordu, Cilvana dağları hep gözlerinin önüne gelip duruyordu. Bu hasretlik ile keskin siyasi şiirlerinin arasına hasretlik şiirleri de sıkışıyordu. Çünkü kafası hep köyünde, Posof da idi. Köyünü çok seviyordu. O nedenle 1973 ve 1977 de iki dönem muhtar seçildi. Muhtarlığı döneminde de siyasi faaliyetlerine devam etti. . Bu faaliyetler Posof kaymakamını rahatsız ediyordu ve fala dayanamadı ozan ilimi makamına çağırdı ve Muhtar sizin köyden makinalı tüfek sesleri geliyormuş, gençler duvarlara yazılama yapıyormuş sildirmiyormuşsun dedi. Daha birkaç suçlama ile çıkışır. Ozan İlim kaymakamın bu suçlamalarına şu şiir ile cevap verir.

Hangi makinalı tüfek sesleri
Ben ki yasakladım sakız patlatmayı
Neden sildireyim duvar yazılarını
Sürekli ilerleyen aydınlığı çizmişse.
Konuşup durma kaymakam
Varsın savrulsun başaklar
Uçsuz bucaksız kırlara
Gecenin karanlığı çığlıklarla yarılırken
Laf söylenir mi halka.

Derken 12 Eylül 1980 darbesi oldu. İlk işleri ozanım ilim Tekoğlu’nu sıkıyönetime çağırmak oldu. İlim Tekoğlu 1977 de seçildiği muhtarlık görevinden, görev süresi bitmeden sıkıyönetim mahkemesince görevden alınır. Sıkıyönetim savcısı ozanımıza sorar, sen bir muhtar olarak devlet memuru sayılırsın niçin halktan yana siyasi faaliyet içinde bulunuyorsun diye, ozanımız kendini aşağıda ki şiiri ile savunur.

Savcı sordu neden halktan yanasın

Halktan değil kimden yana olayım

Halkım muhtaç ise ekmeğe aşa

Halktan değil kimden yana olayım

Bir yanda yoksulluk olmuş diz boyu

Kara bulut gibi koyu mu koyu

Bir yandan vatanı satan it soyu

Halktan değil kimden yana olayım

Bu halktır üreten bütün her şeyi

Çalar vurguncular döner köşeyi

Yoksul bırakırlar şehiri köyü

Halktan değil kimden yana olayım

İlim der ne davar ne de sürüyüm

Halk kurtuluş davasının eriyim

Kendine gel savcı halktan biriyim

Halktan değil kimden yana olayım

Ozan İlim’in şiirleri ile sosyal medyada tanıştım. Sevgili kızı Nurdan ilk şiirini paylaştığında dikkatimi çekti. Bana babasının şiiri olduğunu yazdı. Başka şiirleri var mı? Diye sordum, sağ olsun, oda bütün şiirlerini bana gönderdi, oğlu Av. Hilmi Tekoğlu’nun yazdığı kısa özgeçmişi ile birlikte. Şiirlerin hepsini zaman geçirmeden hemen okudum. Ozan ilim öyle şiirler yazmış ki hepsi birer domdom kurşunu, emperyalizmin ve onun yerli uşaklarının ciğerini delen. İşçiden köylüden yana, halkının gözü kulağı olan, onlara gerçek öncülük eden, onları uyaran ve uyandıran şiirlerdi bunlar. Böylesine şiirler yazmak o dönem öylesine zor ki, ama Ozan İlim bütün zorlukları göze alıp bu sert şiirleri o günün kötü ve baskıcı günlerinde yazmayı başarmıştır.

Her dönem olduğu gibi bu dönemde de halkın üzerinde ki baskılar ve yasaklar haddinden fazla yoğundu. Halkın ozanına söz söyletmiyorlar, konserleri yasaklanıyor, plakları ve kitapları toplatılıyordu. Korkuları halkın uyanmasındandı. Bu yoğun baskılara boyun eğmeyip, hapis dâhil bütün zorlukları göze alıp görevini yapan ozanlarımızda vardı. Ozan İlim de bunlardan biri, her yazdığı şiir içi ayrı bir bedel ödemiş ama susmamış görevini yerine getirmiştir. Yani büyük ozan Pir Sultan gibi “Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan” deyip kalemini bir kılıç gibi kullanıp yoluna devam etmiştir.

Vay, sen misin bunları çekinmeden yazan, yüzlerce kes kovuşturmaya uğramış, savcı ve hâkim karşına çıkmış, ama yine yazmaya devam etmiş, hatta bir adım daha ileri gidip suç diye nitelendirdikleri şiirlerini savcılara, hâkimlere savunması olarak okumuştur.

Tutuklarsın Hâkim yetmez mi sana

Bağırıp çağırman söker mi dersin

Zam zulüm işkence kopmuş giderken

Bu halk Direnişten bıkar mı dersin

Doldurmuşsun çocukları içeri

Gene de bir adım atmazsın geri

Görmez misin kavuruyor her yeri

Yoksulluk seni de yakar mı dersin

Her taşın altında bizi ararsın

İnsan bitti kurda kuşa sorarsın

Derim ki kendini boşa yorarsın

Umduğun karşına çıkar mı dersin

Hâkim Halkım er geç birlik olarak

İlim’i de içlerine alarak

Tüm Ülkede meydanlara dolarak

Sel olup bendini yıkar mı dersin

Oğlu Hilmi İstanbul üniversitesi Hukuk fakültesinde okurken 1968 – 1970 yılları arası köyünden kalkıp İstanbul’a da yol uğratırdı. Bu yol uğratmalarının birinde, o dönemlerde fırtına gibi esen alanları, statları dolduran, işçi sınıfı ile iç içe mücadeleye katılan, sesi yurt dışında yankılanan Âşık İhsani ile tanışmak ister ve tanışır, onunla dost olurlar.

Âşık Veysel halk şiirinin son halkası idi diyen sözde aydınlar, bu kadar derinliği ve halktan yana olan ozanlarımızı görmezden gelip yok saymadaki amaçları ne idi şimdi iyi anlıyorum. Çünkü İhsani babanın da kitabına verdiği isimde ki gibi “ozan Dolu Anadolu” fakat sözde aydınlar bu ozanlarımızı görmüyor, görmek istemiyorlar. Çünkü bu ozanlarımız baş eğmiyor, haram lokma yemiyorlardı. Sadece ve sadece halkına öncülük ediyorlardı. Ozan İlim de bunlardan biri.

Ozan İlimin şiirlerini değerlendirirken yaşadığı dönemi göz ardı etmemek gerekir. Ülkeyi demokrat parti iktidarı yönetmektedir. Ve öldüğü güne kadar da sağ iktidarlar yönetmiş ve 12 Eylül 1980 darbesi dâhil birçok darbe ve muhtıraya da tanıklık etmiş, yaşamıştır. Bu baskıcı yönetimler döneminde halkın ezildiğini ve baskılara maruz kaldığına tanıklık eder. Gördüğü bu baskı ve zulüm düzeninde hep halkının yanında olmuş, halkı iç içe yaşamıştır. O nedenledir ki şiirlerinin hemen hepsinin konusunda gül ile bülbül yoktur. Baskıcı düzene bir isyan ve başkaldırı vardır.

Çağdaşı ozanlar hep bana değmeyen yılan bin yıl yaşasın deyip gülü bülbülü yazarken, halkı değil kendilerini düzene kapılanıp keselerini doldurmayı düşünür iken o sadece halkın sorunlarını dile getiren başkaldırı şiirleri yazmıştır. Aynen, sonradan dost olduğu ve her fırsatta dostum dediği Âşık İhsani gibi.

Zam zulüm işkence almış yürümüş

Halkı ezmiş vurguncuyu korumuş

Köhne Düzen her yanından çürümüş

Süpürüp atmazsam çekip vur beni

Ozan ilimin şiirleri başkaldırıyı anlatır iken tekrarı yapılan kelimelerden kaçmış yalın ve akıcıdır.

Ozanımız başkaldırı şiirlerinin yanında gurbeti ve gurbetinde gurbetini de anlatır dizelerinde. Sonraları kendinin de yaşadığı gurbetin acısını, çilesini de köyünden göçüp de Ankara’ya yerleşince daha iyi anlar ve dizelerine dökmeye başlar.

Bir gün Ankara’ya köylülerinin geldiğini duyar bir nebzede olsa hasretini gidermek için kalkar yanlarına gider ve uzun bir özlem gidermeden sonra şu dörtlükle başlayan şiiri yazar orada.

Gitme kal yanımda dostum

Memleketten sefa geldin

Sanma ki terk ettim küstüm

Memleketten sefa geldin

Ve daha sonraları da sıla hasreti ağır gelir ozanımıza, hasretini mektuba döker. Mektuplarında sadece hasretten, özlemden bahsetmez memleket meselelerinden de bahseder, yine şiirler yazar mektuba. Mektuba yazıp gönderdiği şiirlerden biri şöyledir:

MEKTUP

Haydi, mektup var git güzel köyüme

Canım dostlarımı gör birer birer

Şimdi yaylalarda seyran zamanı

Götür selamımı ver birer birer

‎Şirin olur komşuların dilleri

Nice kıymet yaratmıştır elleri

Ömür boyu derlediğim gülleri

Cilvana yoluna ser birer birer

Havayı da deli gönlüm havayı

Ne çok özlemişim canım sılayı

Düğünlerde çekerlerken halayı

Yarenler koluna gir birer birer

İlim dinecek mi akan gözyaşı

Ayaz göl kanlı göl ya göze başı

Nazım-ı Miko-yu Laçin Çavuş-u

Bul da hallarını sor birer birer

Ozanımız öğüt şiirleri yazmayı da ihmal etmez. Oğlunun kendi gibi halktan yana yani ezenden değil ezilenden yana olmasını öğütler. Eğer öğütlerini tutmaz ise bir daha yanına gelmeyeceğini anlatan şiirinde olduğu gibi:

"Eğer bu Vatanı aziz tutmazsan